قلعه الموت؛ ایستاده بر شانه‌های تاریخ

شاید کمتر کسی بداند که استان قزوین دارای بیشترین تعداد اثر ملی ثبت شده در کشور است و همین عدم آگاهی هم سبب شده که کمتر به عنوان مقصد سفر گردشگران داخلی مورد توجه قرار بگیرد. با این همه قلعه الموت از آن دسته بناهایی است که به گوش همگان آشنا و با نام قزوین عجین شده است.

این قلعه که یکی از منحصر به فردترین دژهای تاریخی ایران به شمار می‌رود، در منطقه رودبار الموت از توابع قزوین واقع شده و اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، در شمال شرقی روستای گازرخان و بر فراز کوهی از سنگ به ارتفاع ۲۱۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد. پیرامون دژ از هر چهار سو پرتگاه و تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال شرقی است که کوه هودکان با فاصله‌ای نسبتا زیاد بر آن مشرف است. اما آنچه بیش از هر چیزی این قلعه را به شهرت رسانده، ورود حسن صباح، رهبر فرقه اسماعیلیه به این دژ و تبدیل آن به مقر فرمانروایی‌اش بود که البته در نهایت به دست هلاکوخان مغول به آتش کشیده شد.

یکی از شگفتی‌های قلعه الموت که آن را با نام‌های دیگری همچون دژ الموت، دژ حسن صباح، قلعه حسن صباح و قلعه حسن نیز می‌شناسند، سیستم پیچیده آبرسانی با تنبوشه‌هایی به قطر ۱۰سانتی‌متر است که از چشمه کلدر آب را به دژ رسانده و درحوض‌های سنگی ذخیره می‌کرده‌اند. در جنوب غربی این قسمت از قلعه، در میان شیب بسیار تندی که به پرتگاه‌های عمیق می‌رسد، حوضی در دل سنگ به ابعاد تقریبی۵×۸ متر کنده‌اند که هیچ گاه از آب خالی نشده است. همچنین در پای کوه الموت، در گوشه شمال شرقی، غار کوچکی که از مجراهای آب‌روی قلعه بوده، دیده می‌شود. علاوه بر اینها در دامنه جنوبی کوه هودکان که در شمال کوه قلعه الموت واقع شده، خرابه‌های بسیاری دیده می‌شود که نشان می‌دهد روزگاری بر جای این خرابه‌ها، ساختمان‌های بسیاری وجود داشته که در حال حاضر، اهالی محل خرابه‌های این محوطه را دیلمان ده، آغوزبن، خرازرو و زهیرکلفی می‌نامند. همچنین در سمت غرب قلعه، قبرستانی قدیمی معروف به نام اسبه کله چال وجود دارد. همچنین دریاچه اوان نیز در مسیر دسترسی به قلعه و در فاصله تقریبی ۴۵ کیلومتری آن، از دیگر جاذبه‌های گردشگری شناخته شده‌ای است که نباید آن را از دست داد.

چگونه برویم؟

اما برای دسترسی، از تهران در مسیر اتوبان تهران-قزوین حرکت کنید و در انتهای اتوبان و چند کیلومتر قبل از قزوین (۲کیلومتر بعد از عوارضی قزوین) مسیر فرعی سمت راست اتوبان که با تابلو «الموت» نشان داده شده است را ادامه دهید. پس از طی مسافت تقریبی۴۰ کیلومتر، به رجایی دشت می‌ رسید. در ادامه، همچنان با طی مسافت تقریبی ۵۰ کیلومتر و گذشتن از «دیکین»، «معلم کلایه» و «شهرک» به روستای «شترخان» خواهید رسید که بلافاصله بعد از عبور از این روستا وارد مسیر فرعی سمت چپ شده و پس از عبور از مسیری ۹ کیلومتری به روستای «گازرخان» خواهد رسید. قلعه در مجاورت این روستا واقع شده است. در طول مسیر رسیدن به الموت که البته راهی با شیب زیاد و به سمت بالاست، دیدنی‌های بسیاری وجود دارند که نباید به سادگی از کنار آنها گذشت؛ ازجمله چند قلعه دیگر که معروف‌ترین آنها قلعه لمبسر است.