جشنواره ملی آش ایرانی، فرصتی برای جذب گردشگر

اسدالله قربان زاده جشنواره ملی آش ایرانی با شعار «غذای ایرانی؛ خوراک جهانی» از سال ۱۳۸۴ در بخش‌های پخت انواع غذاهای محلی به وی‍ژه آش‌های محلی استان‌ها و نمایشگاه جاذبه‌های گردشگری، صنایع دستی و سوغات محلی در استان زنجان برگزار می‌شود و شرکت‌کنندگان با ارائه انواع آش‌های بومی مناطق با یکدیگر به رقابت پرداخته و توانمندی‌های گردشگری خود را به نمایش می‌گذارند. از همان سال با فراخوانی که صورت گرفت، جمع عظیمی از آشپزهای استان‌های مختلف برای اینکه دست پخت خود را به رخ ذائقه‌های مختلف بکشند، به زنجان آمدند؛ آزمونی که این بار ذائقه‌ها باید برنده آن را تعیین می‌کردند. آن سال‌ها سپری شد تا اینکه به دلیل استقبال استان‌ها از این جشنواره کم نظیر هر سال بر کیفیت برنامه، شرکت‌کنندگان و استقبال‌کنندگان افزوده شد، امسال نیز این جشنواره در هفته گردشگری در زنجان برگزار شد، اما رنگ و بوی دیگری داشت و تغییر زمان برگزاری، از تعداد بازدیدکنندگان کاست.

آش بومی، معرفی فرهنگ بومی

شرکت‌کننده‌ای از استان چهارمحال بختیاری، استقبال از این جشنواره را مطلوب ارزیابی کرد و گفت: ما با آش رشته و دوغ برای اولین بار در این جشنواره شرکت کرده‌ایم و به نوعی این برنامه می‌تواند در شناخت و معرفی پخت آش‌های بومی مناطق مختلف کشور تاثیرگذار باشد.

به گفته مریم صانعی، هر چند زنجانی‌ها در این جشنواره ترجیح دادند، طعم آش شهر خود را بچشند، اما سیاست این برنامه بیشتر معرفی آش بومی مناطق مختلف کشور است. وی برگزاری چنین برنامه‌ای را در معرفی آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری استان‌ها و فرهنگ بومی مناطق تاثیرگذار دانست و درباره پخت آش رشته گفت: هر چند آش رشته استان‌های مختلف شباهت زیادی به هم دارد، اما استفاده از مواد اولیه مختلف در پخت برخی آش‌ها با مقادیر زیاد یا کم، نشان از موقعیت اقلیمی مناطق و سردی و گرمی افراد دارد.

شرکت‌کننده دیگری از استان مازندران که برای سومین سال در این جشنواره شرکت می‌کرد، با مقایسه جشنواره امسال نسبت به دوره‌های قبل اظهار کرد: امسال جشنواره نسبت به سال‌های قبل افت داشته و کیفیت سال‌های قبل را ندارد. نادره محمودجانلو که با آش‌های متنوع در این جشنواره شرکت کرده، افزود: آش مازندران،دویتی، ماست چکیده و ترشیجات را در برنامه پخت داریم که همگی در طول دوران‌های مختلف برگی از تاریخ محلی مازندران بوده است.

وی هدف از شرکت در جشنواره را معرفی بیشتر فرهنگ بومی مازندران و فراهم شدن بستر اتحاد ، همبستگی و تبادل فرهنگ بومی استان‌ها در یک محیط گردشگری و تفریحی بیان کرد.

او آشنایی با فرهنگ و سنت‌های دیرین مناطق مختلف و بازدید آشپزها به عنوان نمایندگان استان‌ها از ظرفیت‌های گردشگری زنجان را از دیگر محسنات این جشنواره برشمرد و گفت: جالب اینکه در پنبه چینی که اهالی منطقه مازندران، پنبه‌ها را در انبار جمع می‌کنند، در شبی همسایه‌ها بعد از پاک کردن پنبه‌ها به آش میزبان پذیرایی می‌شوند و این خود نمایش‌دهنده فرهنگ خاص منطقه ما است.

افسانه قنبریان که چهارمین سال حضورش را در این جشنواره تجربه می‌کند. شرکت‌کننده استان همدان، با اشاره به پخت آش‌های متنوع در مناطق مختلف استان همدان گفت: سماغ تویسرکان، آش بادمجان نهاوند، آش کشک همدان جزو آش‌های بومی مناطق مختلف این استان است و حتی آش‌های پتله، آش بولغور(کاچی) از دیگر آش‌های بومی این منطقه محسوب می‌شود.

عدم تبلیغات مناسب در سطح شهر و جراید محلی، تخصیص نیافتن خط ویژه جشنواره برای تردد مردم و گردشگران، از ضعف‌های این جشنواره بود. به هر روی چنانچه بر این گمانیم که این جشنواره قابلیت ثبت جهانی دارد، باید شرایط دسترسی گردشگران داخلی و خارجی به آن را فراهم کنیم.

چراغ سبز سازمان جهانی جهانگردی؟

اما برای اینکه سازمان جهانی جهانگردی برای ثبت جهانی این جشنواره به نام زنجان اقدام کند، چه باید کرد؟ مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این استان با اعلام اینکه بعد از ثبت ملی این جشنواره به نام زنجان باید بستر و شرایط ثبت جهانی فراهم شود، با ابراز تاسف از فقدان زمان مشخص برای برگزاری این جشنواره ملی گفت: یکی از شاخصه‌ها برای ثبت جهانی جشنواره، مشخص کردن تاریخ ثابت در تقویم است، برای همین اواخر اردیبهشت ماه را زمان مناسب برای این جشنواره درنظر گرفته ایم.

دکتر مسعود بیات، راه اندازی دبیرخانه دائمی را از دیگر اقدامات لازم برای ثبت جهانی این جشنواره عنوان کرد و افزود: فعال بودن این دبیرخانه می‌تواند زمینه اطلاع رسانی و تبلیغات را برای حضور گردشگران از داخل و خارج کشور فراهم کند؛ البته در صورت تحقق این امر آژانس‌های مسافرتی و گردشگری با همکاری میراث فرهنگی می‌توانند نسبت به برگزاری تور از سراسر کشور گام بردارند.

با این وجود وی، تامین منابع مالی برای برگزاری این جشنواره را از مشکلات سد راه عنوان کرد و متذکر شد: چند سال قبل میراث برای برگزاری جشنواره متحمل هزینه شد، در حالی که باید از محل فروش بلیت و حضور گردشگران سودآوری داشته باشد.

وی معرفی توانمندی‌های استان در زمینه جاذبه‌های گردشگری و صنایع دستی و ایجاد زمینه‌های تعامل فرهنگی استان‌ها را از نتایج برگزاری این جشنواره اعلام کرد و گفت: آشنایی بازدید کنندگان با فرهنگ غذایی استان‌ها و ارتقای جایگاه غذاهای محلی در برنامه غذایی، در کنار معرفی قابلیت‌های گردشگری و ظرفیت حوزه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی استان می‌تواند تاثیرگذار باشد.

بیات ادامه داد: برگزاری این جشنواره در زمان بازگشایی مدارس و سردی هوای زنجان موجب شد، تا تورهای گردشگری برخی استان‌ها از جمله تهران، کرمانشاه، البرز و گیلان که سال قبل حضور پررنگی داشتند، کمرنگ شود و تنها یک تور گردشگری از استان گیلان در این جشنواره شرکت داشت.

وی، جشنواره ملی آش را با هدف جذب گردشگر و معرفی فرهنگ و آداب سنن مناطق مختلف جزو جشنواره‌های زنجیره‌ای عنوان کرد و درباره تاخیر در برگزاری این رویداد کشوری توضیح داد: امسال به دلیل تامین نشدن اعتبار، برگزاری آن با تاخیر همراه بود و به همین دلیل مجبور شدیم، زمان آن را تغییر دهیم. البته همین بی‌برنامگی موجب شد تا نحوه تبلیغ و اطلاع‌رسانی آن در شهر نیز محدود شود.

با این حال نبود برنامه مشخص برای برگزاری در زمان مقرر، اطلاع رسانی ضعیف و گمانه‌زنی در برگزاری آن در سال جاری موجب شد، تا برگزاری این جشنواره ملی که فرصتی برای معرفی این استان و ظرفیت‌های گردشگری آن بود، در هاله‌ای از ابهام باقی بماند و ثبت جهانی آن به رویایی تقریبا دست نیافتنی تبدیل شود.