تشکیل مجمع اقامتگاه‌های بوم‌گردی در کشور
گروه گردشگری- پرستو فخاریان*: معاون گردشگری کشور چهارشنبه و پنج‌شنبه هفته گذشته با شعار «زنده باد کویر!» از برخی اقامتگاه‌های بومگردی کویری استان اصفهان دیدن و دستور تشکیل مجمع یا جامعه اقامتگاه‌های بومگردی برای پیگیری مطالبات این دسته از اقامتگاه‌ها را صادر کرد.
در نشست مرتضی رحمانی موحد با جمعی از صاحبان اقامتگاه‌های محلی و بوم‌گردی شهرستان خور و بیابانک که با حضور محسن مصلحی، مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان صورت گرفت، برخی از مسائل و مشکلات و موانع توسعه توریسم در این منطقه کویری طرح و بررسی شد. وی در این نشست با اشاره به این موضوع که ۲۵درصد از خاک ایران را کویر تشکیل داده است، از این منطقه به عنوان فرصت و تهدید یاد کرد که هم می‌تواند به عنوان بخش بزرگی از میراث طبیعی، در راستای توسعه توریسم از آن بهره گرفته شود و هم از سوی بیگانگان محلی برای ناامنی باشد. رحمانی موحد ضمن تقدیر از حرکت نوآورانه موسسان اقامتگاه‌های بومگردی اضافه کرد: خوشبختانه این وفاق در منطقه وجود دارد که با کمترین آسیب محیطی و فرهنگی، گردشگری در اینجا توسعه یابد. وی خواستار توسعه ایده اقامتگاه‌های بومگردی در دیگر شهرها و روستاهای کشور شد و اضافه کرد: اگر خارج از جامعه میزبان کسی برای سرمایه‌گذاری به این منطقه می‌آید باید با بهره‌گیری از نیروی انسانی و فکری منطقه به عمران بپردازد وگرنه مشکلات دیگری ایجاد خواهد شد.
نشت عواید اقتصادی گردشگری
مصلحی نیز در این جلسه ضمن تقدیر از حضور معاون گردشگری کشور در منطقه گفت: آقای رحمانی موحد اولین معاون گردشگری است که به این منطقه آمده و این نشان‌دهنده آن است که این مساله برای سازمان حائز اهمیت است. وی با اشاره به پتانسیل‌های طبیعی و فرهنگی گردشگری منطقه، در مقایسه‌ای بین سه صنعت نفت و معدن و گردشگری اظهار کرد: در صنایع نفت و معدن منابع و ذخایر طبیعی را می‌فروشیم؛ درحالی که این منابع برای نسل‌های آتی نیز هستند. اما در گردشگری خدمات را ارائه و به جای فروش منابع، اشتغال ایجاد می‌کنیم تا به نوعی برای نسل آتی نیز منابع حفظ شود. مدیر میراث فرهنگی استان اصفهان افزود: مردم کویر از منابع لایزالی بهره‌مند هستند که می‌توانند از آن برای توسعه پایدار منطقه خود استفاده و از این طریق یک زنجیره اشتغالزایی و درآمد ایجاد کنند.
وی خطاب به فعالان گردشگری منطقه خور و بیابانک گفت: ‌این موضوع قابل مشاهده است که عواید نشت اقتصادی گردشگری به بهبود رفاه محلی کمک می‌کند و اگر انتقادهایی هم در خصوص حضور گردشگران مطرح است، باید سعی کرد که آن را بهبود بخشید و پذیرفت که این مشکلات همه‌جا هست. مصلحی درمورد روند شکل‌گیری اقامتگاه‌های بومگردی در منطقه تصریح کرد: جرقه این اقامتگاه‌ها از سوی مازیار آل‌داوود زده شد و بعد به تدریج برخی اقامتگاه‌های دیگر در روستاهای منطقه ایجاد شدند که با آشنا شدن تورگردانان با آنها، تورهای بسیاری را به منطقه کشاندند. مدیر میراث فرهنگی اصفهان، مشارکت محلی مردم را لازمه حل مشکلات گردشگری منطقه دانست و خواستار عدم تنگ‌نظری شد.
اهمیت تقسیم سرمایه و برنامه‌ریزی
به گزارش «دنیای اقتصاد»، در ادامه تعدادی از صاحبان اقامتگاه‌ها به طرح مشکلات خود پرداختند. مازیار آل‌داوود که اولین اقامتگاه بومگردی منطقه را در روستای گرمه تاسیس کرد، حضور معاون گردشگری کشور را نقطه عطفی در ادامه فعالیت‌های گردشگری منطقه عنوان کرد و افزود: برای پیشرفت توریسم باید برنامه‌ریزی صحیح برای گردشگری بومی و طبیعت‌گردی داشت. وی ظرفیت‌سنجی، استعدادیابی و یافتن راه‌های اشتغال‌زایی را از ابزار این برنامه‌ریزی عنوان و اضافه کرد: هر کدام از این اقامتگاه‌های بومگردی توانسته‌اند دست کم برای ۱۲تا۱۵نفر اشتغال ایجاد کنند. آل‌داوود ضمن مهم خواندن امنیت سرمایه‌گذاری در منطقه ادامه داد: این اقامتگاه‌ها بدون هیچ کمکی از سوی دولت و با سرمایه اندک و شخصی ایجاد شده‌اند. وی با اشاره به سه جاذبه عمده کویر و روستاهای کویری تصریح کرد: گردشگری که به اینجا می‌آید، زندگی روستایی، روستا و مردمش را به عنوان جاذبه دوست دارد، بنابراین نباید فرهنگ بومی از بین برود. ممکن است که بتوان با تاسیس مجتمع‌های تفریحی بزرگ در منطقه در کوتاه‌مدت اشتغال‌زایی کرد و به لحاظ ‌اقتصادی پیشرفت‌هایی را موجب شد، ولی در بلندمدت روستاها از بین خواهند رفت؛ چراکه اگر افراد محلی حقوق‌بگیر شوند، کشاورزی و زندگی روستایی از دست می‌رود.
آل‌داوود با تاکید بر اهمیت تقسیم سرمایه و برنامه‌ریزی برای بومگردی افزود: تاکنون قانونی برای حمایت از صاحبان کسب و کار بومگردی ایجاد نشده است. او ضمن تصریح این موضوع که اقامتگاه‌های بومگردی نه مهمانسرا هستند و نه هتل، پیشنهاد کرد که اتحادیه یا جامعه‌ای برای این گونه از اقامتگاه‌ها به وجود بیاید تا به هماهنگی بیشتر آنها با هم بینجامد.
مازیار آل‌داوود، ایجاد کمپ‌های تفریحی و ورزشی متناسب با محیط کویری را یکی از مهم‌ترین راه‌های کاهش ناهنجاری‌های حضور برخی تورهای نامتعارف دانست و خاطر نشان کرد: شخصا ۶سال است برای این کار مجوز گرفته‌ام که اما نه از سوی مسوولان حمایتی صورت گرفته نه از سوی مردم محلی. وی ضمن اشاره به امنیت گردشگران در منطقه، گفت: این امنیت تا جایی است که بارها سفرای کشورهای خارجی به اقامتگاه من و دیگر همکاران آمدند.
این فعال گردشگری و طبیعت‌گردی منطقه خور و بیابانک ضمن با اهمیت خواندن این فعالیت‌ها در مهاجرت معکوس، از عدم همکاری نیروی انتظامی با میهمانان اقامتگاه‌های بومگردی گلایه و تصریح کرد: ما با توسعه گردشگری می‌خواهیم پیام صلح خود را به دنیا صادر کنیم، ولی گاهی برخورد نیروی انتظامی به گونه‌ای است که گردشگر می‌رود و دیگر به کویر مصر برنمی‌گردد.
او ضمن اشاره به دشواری‌های کار اقامتگاه‌های بومگردی خاطر نشان کرد: ما هزینه بسیاری را برای تامین انرژی اقامتگاه‌ها متحمل می‌شویم و این درحالی است که تنها در چهارماه از سال به صورت ثابت گردشگر به این منطقه می‌آید. در قسمت دیگری از طرح مشکلات، سید هاشم طباطبایی مدیر اقامتگاه بومگردی در روستای فرحزاد اصفهان، خواستار ساماندهی تورهایOff Road (اتومبیلرانی در کویر) منطقه شد تا از آسیب به پوشش گیاهی تاغ جلوگیری شود. وی همچنین با انتقاد از برخورد نیروی انتظامی با گردشگران توضیح داد: زمانی که برخی گردشگران ناهنجاری‌های رفتاری دارند به جای آنکه با فرد برخورد شود پروانه کسب اقامتگاه مقصد توقیف می‌شود و دیگر اعضای تور دچار مشکل می‌شوند.
نیروی انتظامی همکاری کند
معاون گردشگری کشور در واکنش به اظهارات برخی فعالان بخش خصوصی گردشگری منطقه نسبت به عدم همکاری نیروی انتظامی با گردشگران تاکید کرد: خلوت بودن کویر، امنیت آن را به همراه نخواهد داشت، ولی اگر اهالی روستاها بازگردند و گردشگران داخلی و خارجی وارد منطقه شوند، امنیت را به ارمغان خواهد آورد. وی ادامه داد: باید تناسبی بین برخی مسافران که برخی ناهنجاری‌ها را صورت می‌دهند با میزبانان آنها در اقامتگاه‌های بومگردی ایجاد کنیم. اگر کسی خلاف می‌کند، خود باید پاسخگو باشد و توقیف پروانه کسب اقامتگاهی که گردشگر در آن مستقر خواهد شد، منطقی نیست.
وی ضمن تاکید بر اصل احترام به قانون از سوی همه، خواستار تجدیدنظر در این رویه نیروی انتظامی شد. رحمانی موحد ضمن اشاره به این موضوع که ۵۹دستگاه در امر گردشگری دخیلند، نگاه ناهماهنگ در این ارگان‌ها را برای این صنعت نامناسب دانست و تصریح کرد: باید با یک رویکرد حداکثری در رفتار مسوولانه و انعطاف مسوولانه، گردشگری را توسعه داد. در پایان جلسه رحمانی موحد دستور تشکیل مجمع یا جامعه‌ای از اقامتگاه‌های بومگردی را صادر کرد.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، معاون گردشگری کشور ضمن بازدید از چهار اقامتگاه روستای فرحزاد (در سه کیلومتری روستای مصر استان اصفهان)، تذکراتی مبنی بر ناهمخوان بودن معماری یکی از اقامتگاه‌های تازه‌تاسیس این روستا داد و دستور پیگیری برای انجام اقداماتی جهت بازسازی آن با معماری بومی داد. خاطر نشان می‌شود، پیش از این «دنیای اقتصاد» در خصوص عدم تناسب این اقامتگاه با معماری منطقه از مسوولان استان اصفهان پرسیده و با اظهار بی‌اطلاعی آنها مواجه شده بود.
*Parastoo.fakharian@gmail.com