در شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی استان تهران مطرح شد
راهکار ساماندهی بازار لوازم‌خانگی
انحصار و رشد قاچاق لوازم‌خانگی
در هشتاد و چهارمین جلسه شورای گفتوگوی استان تهران، فعالان اقتصادی به بررسی مسائل و مشکلات صنعت لوازم‌خانگی از جمله قوانین و بخشنامه‌‌‌های مخل کسب‌وکار و نیز اثرات قاچاق بر این صنعت پرداختند.
به گزارش اتاق تهران، رئیس انجمن صنایع لوازم‌خانگی با اشاره به ظرفیت‌‌‌های این صنعت در «ایجاد ۳۰۰هزار اشتغال مستقیم و یک‌میلیون نفر اشتغال غیرمستقیم» و «گردش مالی معادل ۶میلیارد دلار در سال» به میزان عمق ساخت داخل در محصولات این صنعت پرداخت و عنوان کرد که عمق ساخت داخل در تولیداتی نظیر یخچال و فریزر، لباسشویی و مایکروویو به ۷۰درصد رسیده و این شاخص در مورد تلویزیون ۳۴درصد است.
علیرضا محمدی دانیالی افزود: رشد تولید محصولات منتخب در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ معادل ۷۳درصد بوده و آمار کل تولید لوازم‌خانگی در ۹ماه سال ۱۴۰۰ برابر ۱۲میلیون و ۲۰هزار دستگاه بوده است. به گفته رئیس انجمن صنایع لوازم‌خانگی، عراق، افغانستان، شمال آفریقا، ایتالیا و کشورهای حوزه CIS مقاصد صادراتی لوازم‌خانگی ایران هستند. او در ادامه به موضوع قاچاق پرداخت و گفت: برآوردها از حجم قاچاق معادل ۴۰درصد بازار لوازم‌خانگی است و از ۶میلیارد دلار محصولات لوازم‌خانگی موجود در بازار، ۵/ ۲میلیارد دلار آن کالای قاچاق است.
وی در ادامه به عوامل اثرگذار بر گسترش قاچاق اشاره کرد و قیمت‌گذاری دستوری و موانع قانونی، خلأها و ابهامات منتج از قوانین ضربدری و بعضا متناقض که مانع اجرای دقیق فرآیند مبارزه با قاچاق کالا و ارز در کشور شدهاند، همچنین تصمیمات شتاب‌‌‌زده نظیر الزام درج قیمت تولیدکننده روی محصول، محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی بانک مرکزی از جمله در فرآیند تخصیص ارز و وجود فشارهای مالی روی تولیدکنندگان را جزو این عوامل برشمرد.
محمدی دانیالی همچنین ورود کالا تحت عناوینی همچون ته‌‌‌لنجی، ملوانی، پیله‌‌‌وری، کولبری و مناطق آزاد و تجاری را در گسترش قاچاق موثر دانست و در ادامه به ارائه راهکارهایی برای کاهش ورود کالاهای قاچاق به کشور پرداخت.
پس از ارائه این توضیحات، خوانساری با اشاره به اینکه برای حمل ۵/ ۲میلیارد دلار کالای قاچاق در حوزه لوازم‌خانگی احتمالا روزانه به ۵۰۰ تا هزار کامیون نیاز است، رقم ۵/ ۲میلیارد دلار قاچاق را تا حدودی اغراق‌‌‌‌‌‌‌‌‌آمیز توصیف کرد و گفت: اگر قیمت‌گذاری سیاست اشتباهی است، در مقابل آن، ممنوعیت ورود کالا و متعاقب آن انحصار نیز نباید شکل بگیرد. به‌رغم ممنوعیتها، مشاهده می‌‌‌کنیم که برای مثال، قیمت ماشین ظرفشویی تولید داخل بالا رفته و تقریبا یکسان با قیمت ماشین ظرفشویی خارجی است.
بنابراین اگر می‌‌‌گویید نباید قیمت‌گذاری دستوری اعمال شود، انحصار نیز نباید باشد. دبیر شورای گفتوگوی استان تهران با بیان اینکه «دولت باید با بهره‌‌‌گیری از ابزار تعرفه نسبت به مدیریت واردات اقدام کند»، افزود: صنعت خودرو را مشاهده کنید که با وجود ممنوعیت واردات در چه وضعیتی قرار گرفته است؛ در مقابل صنعت شیرینی و شکلات یا کاشی و سرامیک در نبود این ممنوعیتها و محدودیت‌ها اکنون به دو صنعت رقابت‌‌‌پذیر در کشور تبدیل شدهاند. در ادامه این جلسه، هومن حاجی‌‌‌پور، معاون کسب‌وکار اتاق تهران با اشاره به ضرورت بررسی علل شکلگیری قاچاق، گفت: در بررسی این پدیده باید به این نکته توجه کرد که اعمال ممنوعیت در واردات لوازم‌خانگی برای صنعت لوازم‌خانگی در ایران که به حدی از بلوغ رسیده، تهدید است یا فرصت. مسجل است که ابزار تعرفه بهترین روش برای مدیریت ورود لوازم‌خانگی به کشور است.
رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران نیز اظهار کرد: در شرایطی که مقررات به‌درستی اجرا نمی‌شود و بخشنامه‌‌‌های پرتعداد و ضد و نقیضی صادر می‌شود، صنعت با مشکل کمبود نقدینگی دست به گریبان بوده و مورد حمایت قرار نمی‌گیرد و مدام با برخوردهای تعزیراتی مواجه است، چه انتظاری از صنایع وجود دارد؟ علی نقیب افزود: پدیده قاچاق به صنایع نفوذ کرده و باید با آن مقابله کرد. صنعت لوازم‌خانگی به طور حتم می‌‌‌تواند رشد کند؛ اما نه در شرایطی که دست و پای آن بسته باشد.
قاسم نوده فراهانی، رئیس اتاق اصناف هم با اشاره به اینکه قاچاق، تولید و اشتغال در کشور را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، گفت: کالای قاچاق، کیلومترها راه می‌‌‌پیماید و وارد شهر‌‌‌ها می‌شود و هنگامی که وارد واحدهای صنفی می‌شود با آن برخورد صورت می‌گیرد؛ در حالی که باید با ورود کالای قاچاق در مبادی کشور مقابله شود.
رئیس سازمان صمت استان تهران هم با بیان اینکه از دو سال گذشته، ورود لوازم‌خانگی به کشور ممنوع شده، گفت: بخشی از مبارزه با قاچاق باید ایجابی باشد و تولیدکنندگان ایرانی باید مزیت‌‌‌های خود را در حوزه قیمت و کیفیت ارتقا دهند. در حالی که طی سال‌های اخیر، رشد کیفی محصولات مطلوب نبوده است.
یدالله صادقی با بیان اینکه اختلاف قیمت کالای داخلی و خارجی در بازار اندک است، ادامه داد: وزارت صمت می‌‌‌تواند نسبت به جمعآوری کالای قاچاق اقدام کند؛ اما هزینه اقتصادی و اجتماعی آن بالاست و دولت باید روزانه چند تریلی را برای جمعآوری این کالاها به خیابان‌‌‌ها گسیل کند.
در ادامه، رضا گلی که به نمایندگی از گمرک در این نشست حضور یافته بود، با اشاره به اینکه قاچاق نوعی تخلف گمرکی محسوب می‌شود، افزود: طبق ماده «۱۶» قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، مبارزه با این پدیده بر عهده ستاد است.
وی با اشاره به اینکه کنترل‌‌‌ها باید از مبدا صورت گیرد، افزود: بازرسی همه کانتینرها به دلیل محدودیت امکانات، میسر نیست و برای بررسی محموله‌‌‌ها نیازمند تجهیزات مدرنی نظیر ایکس‌‌‌ری هستیم که اکنون تنها ۱۷ تا ۱۸ ایکس‌‌‌ری در حال بهره‌‌‌برداری است. مشاور وزیر و سرپرست اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران هم با اشاره به اینکه لوازم‌خانگی قاچاق اغلب دارای خدمات پس از فروش نیز هستند، بیان کرد: این مساله با شعارهایی که در خصوص مبارزه با قاچاق مطرح می‌شود، در تناقض است. تهمینه دانیالی، همچنین یکی از دلایل اقبال اندک مردم به لوازم‌خانگی داخلی را کم‌‌‌توجهی به سلایق مختلف دانست. محمدرضا مرتضوی، رئیس خانه صنعت و معدن و تجارت استان تهران هم خواهان برخورد و جمعآوری کالاهایی شد که از سوی انجمن لوازم‌خانگی به عنوان کالای قاچاق شناخته میشوند.
دیدگاه محمدرضا نجفی‌‌‌منش، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز این بود که ترویج استفاده از کالای ایرانی به عنوان یکی از راه‌‌‌های مبارزه با کالای قاچاق مورد پیگیری قرار گیرد.
در ادامه این جلسه، معاون پیشگیری و کاهش تقاضای ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، با اشاره به اینکه باید فاصله تولید تا تقاضا در بازار لوازم‌خانگی مشخص شود، گفت: به دنبال سه‌سال ممنوعیت واردات لوازم‌خانگی، کسانی که در این زمینه تولیدکننده هم نبودند وارد این حوزه شدند. البته این مساله هم باید روشن شود که آنچه به عنوان تولید داخل معرفی می‌شود، چند‌درصد به واقع تولید داخلی و چند‌درصد مونتاژ است. عبدالله هندیانی، با اشاره به اینکه ستاد مبارزه با قاچاق ارز مخالف افزایش مناطق آزاد و ویژه تجاری است، یکی از راهکارهای کنترل قاچاق را توسعه سامانه‌‌‌ها عنوان کرد.
وی همچنین از تصویب طرح ساماندهی واردات ته‌‌‌لنجی در کمیسیون اقتصادی دولت خبر داد. پس از آن، رئیس انجمن لوازم‌خانگی با بیان اینکه این میزان قاچاق شایسته هیچ کشوری نیست، ادامه داد: تولید ما نسبت به سال ۱۳۹۹ دو برابر شده؛ اما این کالاها به دلیل کاهش قدرت خرید مردم در انبارها مانده است. علاوه بر این، در شرایطی که شاخص رقابت‌‌‌پذیری در کشور ۹۹ بوده و شاخص سهولت کسب‌وکار ۱۲۷ است، چگونه می‌‌‌توان از صنعت لوازم‌خانگی انتظار ارتقای رقابت‌‌‌پذیری را داشت. ضمن اینکه تولیدکنندگان، هزینه ۱۵درصدی انتقال پول را نیز متحمل میشوند.
در عین حال، خرید مواد اولیه از اروپا بسیار سخت شده و بخش عمده مواد اولیه از چین تامین می‌شود. او افزود: اگر مشکلات اقتصاد کلان برطرف شود، هم کالای ما رقابتی خواهد شد و هم رضایت مصرف‌کننده جلب می‌شود. در ادامه رئیس اتاق تهران با بیان اینکه تنها راه کنترل قاچاق، مبارزه نیست، اظهار کرد: از اوایل انقلاب تاکنون، برخوردی شدیدتر از برخورد با قاچاق مواد مخدر وجود نداشته است؛ اما قاچاق این کالا همچنان وجود دارد. راه مبارزه و کنترل ورود کالای قاچاق، تعرفه است؛ باید سیاستگذاری‌‌‌ها به نحوی باشد که قاچاق توجیه‌‌‌پذیری خود را از دست بدهد.
اعمال ممنوعیت نیز در نهایت به نفع قاچاقچیان است و دولت را نیز از دریافت حقوق گمرکی خود محروم می‌‌‌کند. به نظر می‌رسد سیاستهای کلی این حوزه باید مورد بازنگری قرار گیرد. حشمت‌‌‌الله عسگری، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری تهران نیز با بیان اینکه قاچاق علامت عارضه دیگری است، استفاده از ابزار تعرفه برای کنترل این پدیده را مورد تاکید قرار داد.
