کاستاریکا و تامین برق از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر
در حالی که کاستاریکا در سال ۲۰۱۵ به دلیل تولید ۱۰۰درصد برق خود از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر به مدت ۷۵ روز متوالی، خبرساز شد، اما در حال حاضر نیز این کشور تقریبا ۹۹درصد برق خود را از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر تامین می‌‌‌کند. با این حال، این سیستم هنوز هم کامل نیست. تغییرات اقلیمی خطرات جدیدی را برای شبکه برق ایجاد می‌‌‌کند و کاستاریکا کارهای زیادی برای انجام دادن دارد تا نیروگاه‌‌‌های خورشیدی و بادی بیشتری را آنلاین کند. وب‌سایت The Verge در این خصوص مصاحبه‌‌‌ای با کنت لوبو مندز، مدیر برنامهریزی و پایداری در مدیریت برق و مهندس مارکو جیمنز چاوز که در برنامهریزی توسعه تولید در شرکت برق دولتی کاستاریکا (ICE) کار می‌‌‌کنند، انجام داده است که در ادامه به آن اشاره می‌‌‌کنیم. مصاحبه کننده اظهار دارد در حقیقت ما می‌‌‌خواستیم بدانیم چه چیزی منجر به موفقیت این کشور در زمینه انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر شده است و اکنون در جهان گرمتر باید چه مشکلاتی را برطرف کند.
کاستاریکا حدود ۹۹درصد برق خود را از منابع تجدیدپذیر تولید می‌‌‌کند، این کشور چگونه توانسته است به این مهم دست یابد؟
کنت لوبو مندز: راز این موفقیت عمدتا در برنامهریزی است. ظرفیت منابع مختلف انرژی را شناسایی کنید تا بتوانید تصویر بزرگی در مورد اینکه چگونه منابع مختلف می‌توانند با یکدیگر برای ایجاد یک سیستم تجدیدپذیر کار کنند، به دست آورید. در زمستان، مانند یک دوره ۶ ماهه از ژوئن تا دسامبر، بسیاری از نیروگاه‌‌‌های برق آبی دارای جریان مازاد هستند. این زمانی است که باد کم داریم، اما انرژی آبی بیشتری داریم و سپس در تابستان، مانند دسامبر تا ماه مه، احتمالا انرژی آبی کم دریافت می‌‌‌کنیم، بنابراین سایر منابع انرژی مکمل این منبع برق هستند که عمدتا شامل نیروی باد، زیست توده و زمین گرمایی است.
چرا کاستاریکا به شدت به انرژی آبی که ۷۳درصد تولید برق این کشور را تشکیل می‌‌‌دهد، متکی است ؟
کنت لوبو مندز: دو دلیل اصلی وجود دارد که چرا برق آبی در کشور ما بسیار حائز اهمیت است. اولین مورد به این دلیل است که منابع انرژی آبی زیادی در کشور ما وجود دارد. کاستاریکا در یک منطقه گرمسیری با بارندگی شدید واقع شده است و همچنین توپوگرافی و اختلاف ارتفاع خوبی برای تولید برق دارد. مورد دیگر این است که این هدف در چشمانداز بنیان‌گذاران صنعت برق کاستاریکا به خوبی دیده شده است.
در سال ۱۹۴۹ قانونی تصویب شد مبنی بر اینکه کشور باید منابع طبیعی خود را برای تامین برق توسعه دهد. انرژی آبی تنها منبع یا تنها فناوری موجود در آن زمان بود. اما اجرای هر پروژه انرژی، حتی انرژی پاک، باز هم ممکن است خساراتی به همراه داشته باشد. در کاستاریکا نیز مخالفت‌‌‌هایی با سدهای بزرگ برق آبی وجود داشته؛ زیرا به اکوسیستم‌‌‌های رودخانه آسیب می‌‌‌رسانند و مردم را از خانه‌‌‌هایشان آواره می‌‌‌کنند.
در مورد آن خطرات چه تمهیداتی اندیشیده‌اید؟
کنت لوبو مندز: برنامهریزی به جنبه‌‌‌های اجتماعی و زیست‌محیطی نیاز دارد، این نکته بسیار مهمی است. از ابتدای پروژه، ما جوامع و همه ذی‌نفعان را درگیر پروژه می‌‌‌کنیم. ما می‌‌‌دانیم که شاید این موضوع کمی گران تمام شود. با این حال، با این دیدگاه پروژه‌‌‌ها با ریسک کمتری اجرا می‌‌‌شوند و می‌توانیم نیازهای زیست محیطی و اجتماعی خود را برآورده کنیم.
تغییرات آب و هوایی چگونه بر تولید برق تاثیر می‌‌‌گذارد؟
کنت لوبو مندز: چگونگی مدیریت منابع انرژی آبی در آینده یک چالش بزرگ است. مطالعات ما نشان داده است که در کوتاه مدت تاثیر قابل‌توجهی نخواهیم دید. در میان‌مدت مانند سال ۲۰۳۰ در شمال کشور شاهد کاهش بارندگی خواهیم بود و بیشتر ظرفیت برق آبی کشور در شمال است، بنابراین، تحت‌تاثیر قرار خواهد گرفت. در دراز مدت، آنچه ما شاهد آن هستیم افزایش تولید برق آبی است، اما در غرب و جنوب کشور بیشتر خواهد بود، عمدتا به این دلیل که باران‌‌‌ها در آن منطقه شدیدتر خواهند شد.
مارکو خیمنز چاوز: یک نیروگاه برق آبی به نام آرنال وجود دارد که یکی از نیروگاه‌‌‌های مهم کشور است و در منطقه‌‌‌ای است که به دلیل تغییرات آب و هوایی انتظار بارش کمتری در آنجا داریم. در جنوب کشور بارندگی شدیدتری خواهیم داشت. با این حال، ما نمی‌توانیم از آن بارندگی در سیستم برق خود استفاده کنیم. گیاهان ما برای مهار این مقدار آب آماده نیستند.
پس چگونه با این چالش مواجه خواهید شد؟
مارکو خیمنز چاوز: ایجاد تنوع، چیزی که در مورد سیستم انرژی تجدیدپذیر وجود دارد این است که شما همچنین باید تنوع ایجاد کنید تا فقط به آب دسترسی نداشته باشید. شما می‌توانید از این خطر اجتناب کنید و خطر را با سایر منابع انرژی به اشتراک بگذارید. انرژی آبی همچنان درصد زیادی از ترکیب انرژی کاستاریکا خواهد بود، اما منابع انرژی جدید به سیستم اضافه می‌شود، از جمله انرژی خورشیدی و بادی.
منبع مهم دیگر زمین گرمایی است، زیرا تنها منبع انرژی تجدیدپذیر است که به تغییرات آب و هوایی بستگی ندارد. از آنجا که انرژی آبی تغییرپذیری مشابه باد و خورشیدی را ندارد، ما با چالش جدی مواجه هستیم. بنابراین، اگر برق خورشیدی و بادی بیشتری تولید کنیم، سیستم ما تنوع بیشتری خواهد داشت. بنابراین، ما باید از این تغییرپذیری به خوبی استفاده کنیم و اینجاست که نقش باتری‌‌‌ها و سیستم‌‌‌های ذخیره‌‌‌سازی نیز برجسته می‌شود.
ال نینو و خشکسالی در سال ۲۰۲۳ چه اثراتی برای شما داشت؟
مارکو خیمنز چاوز: ال نینو دو اثر بر کشور دارد. مورد اول در سمت تقاضاست؛ زیرا آب و هوا گرمتر است، بنابراین همه از تهویه مطبوع استفاده می‌‌‌کنند و تقاضای برق بیشتر می‌شود. اثر دیگر، کاهش قابل‌توجه انرژی آبی نه تنها در سد آرنال بلکه در سایر نیروگاه‌‌‌های سراسر کشور است. ما ۱۶درصد کاهش ورودی به مخازن برق آبی خود را داشتیم. از طرف دیگر در فصل بارانی، مخازن ما به طور معمول بهبود می‌‌‌یابند. با این حال، سطح ذخیره آنها در سال ۲۰۲۳ بسیار پایین بوده است. بنابراین، نگرانی اصلی ما این است که در فصل گرم ۲۰۲۴ شرایط کمی پیچیده تر نیز باشد.
آیا خشکسالی منجر به سوزاندن بیشتر سوخت‌‌‌های فسیلی می‌شود؟
مارکو خیمنز چاوز: ما باید برای دوره‌‌‌ای که برق سبز نداریم، برق آبی نداریم، جایگزین داشته باشیم. بنابراین، درصد کمی از برق مورد نیاز خود را از نیروگاه‌‌‌های حرارتی دیزل دریافت می‌‌‌کنیم، اما فقط به عنوان پشتیبان. گمان می‌‌‌رود که استفاده از نیروگاه حرارتی دیزلی در سال ۲۰۲۴ به دلیل انرژی کم‌آبی افزایش یابد. منبع دیگری که می‌توانیم از آن بهره ببریم، بازار منطقه‌‌‌ای برق با کشورهای آمریکای مرکزی است. منتها چون ما در یک منطقه اقلیمی هستیم، آنها هم همین مشکلات را دارند. آنها همچنین انرژی آبی کمی دارند و از این رو منابع زیادی در منطقه برای اشتراک‌‌‌گذاری وجود ندارد.
در ایالات متحده، به بسیاری از تاسیسات برق خصوصی کوچک‌تر عادت کرده‌‌‌اند. آیا داشتن یک شرکت ملی انرژی مانند ICE پذیرش انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر را آسان‌‌‌تر می‌‌‌کند؟
مارکو خیمنز چاوز: از دیدگاه ما، بله، این یک مزیت است که برنامهریزی توسط یک شرکت دولتی انجام می‌شود و می‌تواند بر اساس چشمانداز دولتی برای کشور برنامهریزی کند. ما فقط آنچه را که نیاز داریم می‌‌‌فروشیم و هیچ دخالتی از سوی ذی‌نفعان مختلف در این فرآیند وجود ندارد و این فرآیند برنامهریزی را ساده‌‌‌تر می‌‌‌کند.
