شاخص دسترسی به مسکن وضعیت مناسبی ندارد

مجید شیخ سجادیه گروه محتوا : مسکن یکی از نیازهای اولیه خانواده محسوب می‌شود و میزان سهولت تامین آن برای عموم مردم جامعه، ازجمله شاخص‌های نشان‌دهنده سطح رفاه هر جامعه است. با توجه به رشد جمعیت و تغییر در الگوهای زندگی، نیاز به مسکن در کشور ما بسیار بالاست. این نیاز به دلیل توسعه شهرنشینی، افزایش تعداد خانواده‌های جدید و تغییر در ترکیب خانوارها (مثلاً افزایش تعداد خانواده‌های تک‌نفره یا خانواده‌های کوچک‌تر) شدت بیشتری نیز یافته است. آمارهای رسمی مسکن در ایران نشان می‌دهند که به دلیل افزایش تقاضا از یک‌سو، و افزایش هزینه‌های تامین مسکن از شوی دیگر، دسترسی به مسکن به یک وضعیت نگران‌کننده رسیده است.

بر اساس تحلیل آمارهای رسمی کشور در سال 1400، متوسط درآمد سالانه خانوار در شهرهای کشور حدود 140 میلیون تومان در سال بوده است، درحالی‌که متوسط هزینه سالانه خانوار در شهرهای کشور حدود 120 میلیون تومان بوده است. اختلاف بسیار کم بین درآمد و هزینه‌ها، باعث شده است که امکان پس‌انداز به‌گونه‌ای کاهش یابد که تامین پس‌انداز متناسب باقیمت حتی یک مسکن حداقل نیز برای بسیاری از افراد ممکن نباشد. از سوی دیگر، بازار مسکن و خریدوفروش مسکن همواره با صرفه های اقتصادی همراه بوده است و از روش‌های تضمین‌شده سرمایه‌گذاری به‌حساب می‌آید، زیرا متناسب با افزایش یا کاهش ارزش پول ملی، مسکن همواره توانسته ارزش به‌روز خود را حفظ کند. بازار املاک و مستغلات معمولا درگذر زمان، با توجه به تورم بروز رسانی می‌شود به همین خاطر همواره برای سرمایه گذاری جذابیت دارد. اما افزایش قیمت مسکن در طول سالیان گذشته باعث شده است که امکان سرمایه‌گذاری در این بازار برای عموم مردم از بین برود و تنها اقشار بسیار توانمند جامعه به این امر مبادرت می‌ورزند.

طرح نجات‌بخش

آن گروه از تولیدکنندگان حرفه‌ای مسکن در کشور که رسالت و ماموریت اصلی اقتصادی و اجتماعی کسب‌وکار خود را تحقق رویای خانه‌دار شدن مردم (به‌خصوص قشر متوسط جامعه) تعریف کرده‌اند از این شرایط گله‌مند هستند. هلدینگ ساختمانی «عقیق» نقش‌جهان به‌عنوان یک مجموعه پیش رو به ارائه راه‌حلی نوآورانه برای مواجه با این مسئله پرداخته و طرحی به نام «طرح قلک» را ارائه کرده است. طرح «قلک» که به‌صورت آزمایشی نیز طراحی و اجراشده است، امکان خرید تدریجی مسکن برای مردم را ارائه می‌دهد، به‌طوری‌که افراد می‌توانند از طریق خرید سهامی از آپارتمان‌های مشخص، به‌تدریج مالکیت خود را افزایش دهند. به‌طور خلاصه، طرح "قلک" به‌عنوان یک راه‌حل نوآورانه برای مسائل خرید مسکن در کشور مطرح‌شده است که امکان خرید تدریجی و افزایش مالکیت مسکن را برای افراد فراهم می‌کند و از مزایا و امکانات متنوعی برخوردار است که به افراد امکان می‌دهد به بهترین شکل ممکن از این فرصت استفاده کنند.

طرح "قلک" با این هدف که مشکلاتی همچون کاهش تولید مسکن و افزایش چشمگیر هزینه‌های مسکن را به روشی جدید حل کند، امکان ورود تدریجی سرمایه‌های خرد به فرآیند تولید مسکن را نیز فراهم می‌کند و از این طریق ابزاری برای تقویت هم‌زمان عرضه و تقاضا در بازار مسکن خواهد بود.

مزایای طرح پیشنهادی «قلک»

طرح مزایای بسیار زیاد و متنوعی دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان به حفظ ارزش دارایی خرد مردم در برابر اثرات منفی تورم، ورود زودهنگام سرمایه‌های خرد به بازار مسکن (که به بازدهی مناسبی نیز برای هر میزان سرمایه منجر می‌شود)، ایجاد یک گزینه امن ذخیره‌سازی برای خرید مسکن (احتمالاً برای خود یا فرزندان)در آینده اشاره کرد.

روش خانه‌دار شدن نوین در این طرح

روش خانه‌دار شدن در این طرح دارای سه مرحله اصلی است. در مرحله اول خریدار به انتخاب و خرید سهامی مشخص (حداقل 5 مترمربع) از یک آپارتمان‌های مشخص در یک پروژه مشخص (مثلاً واحد شماره 2 در طبقه سوم از یک پروژه مشخص به نقشه و مشخصات پیوست قرارداد) می‌پردازد. قدم‌های اصلی که در این مرحله به برداشته می‌شوند شامل انتخاب آپارتمان موردنظر برای خرید متری توسط مشتری از بین گزینه‌ها، خرید سهام متناسب با سرمایه فعلی و تعیین نسبت مالکیت هر فرد بر اساس تعداد سهام خریداری‌شده از هر واحد است. این مرحله امکان خرید مسکن با سرمایه کمتر را فراهم می‌کند و به افراد اجازه می‌دهد به‌تدریج مالکیت خود را افزایش دهند. به‌طور مثال شما می‌توانید با سرمایه‌ای مابین دو تا پنج میلیارد ریال صاحب سهام متری از واحدهایی شوید.  

 در گام بعدی هر خریدار در طول سالیان آتی به افزایش مالکیت تدریجی خود اقدام می‌کند. بدین منظور با تعیین زمان‌بندی شخصی (غیر تعهدآور) میزان افزایش مالکیت سالانه خود را برنامه‌ریزی می کند. افزایش تدریجی مالکیت از طریق خرید سهام بیشتر از همان واحد قبلی (در صورت وجود یا در صورت واگذاری سهم مربوط به سایر افراد مالک) یا سهامی در پروژه‌ای دیگر و آپارتمانی دیگر انجام می‌پذیرد. این مرحله به افراد امکان می‌دهد به‌تدریج مالکیت خود را افزایش دهند و به‌صورت تدریجی به خانه‌دار شدن نزدیک‌تر شوند.

 درنهایت و پس از طی یک دوره زمانی، مرحله سوم انجام می‌شود که مجموع سهم‌های هر فرد امکان تبدیل‌شدن به مالکیت کامل یک آپارتمان را فراهم می‌آورند. در این مرحله با خرید سهام باقی‌مانده یک واحد آپارتمان (از طریق مرحله برگزاری مزایده اختصاصی اولیه و ارائه پیشنهاد به سایر مالکان با تسهیل گری شرکت) برای دستیابی به مالکیت کامل برنامه‌ریزی می‌شود. در این نقطه محاسبات نهائی اقتصادی انجام و تایید می‌شود و انتقال مالکیت نهایی صورت می‌پذیرد. در صورت عدم تفاهم مالکان سهام یک آپارتمان، در شرایط قرارداد به نحوی پیش‌بینی‌شده است که همگی ملزم به قبول شرایط برگزاری یک مزایده عمومی شفاف هستند و واحد به بهترین پیشنهاد قیمت واگذار و مبلغ به نسبت سهم بین مالکان تقسیم، و یا به یک آپارتمان دیگر منتقل می‌شود. با به مزایده عمومی گذاشتن واحد موردنظر و تلاش مالکان برای خرید این واحد از این مکانیسم شفاف، تمامی مراحل پایانی انتقال مالکیت به‌طور کامل انجام می‌پذیرد. درنتیجه این مرحله، فرد به‌صورت کامل مالک یک واحد مسکونی می‌شود و از تمامی امکانات و مزایای مالکیت مسکن بهره‌مند می‌شود. با توجه به تجارب گسترده شرکت در معاملات تولید و فروش مسکن، یک نسخه قرارداد ویژه خریدوفروش متری مسکن تهیه‌شده است که ابعاد و حقوق مختلف روش خرید متری را تضمین و تامین می‌کند.