سیاستگذاری عمومی آدابی دارد که ‌رعایت نکردن آنها موجب کم‌‌‌اثر شدن یا انحراف اقدامات دولت می‌شود و نه‌تنها گره از کار فروبسته جامعه در هر یک از حوزه‌‌‌های اجرایی باز نمی‌‌‌کند، بلکه از کانال مقررات و قوانین به قاطبه جامعه فشار بالایی وارد می‌کند. اندکی آشنایی با فضای اقتصاد ایران و نحوه سیاستگذاری در این بخش طی دهه‌‌‌های اخیر نشان می‌دهد که کسب‌وکارها به‌شدت از نحوه تنظیم‌‌‌گری و سیاستگذاری دولت دل‌‌‌آزرده‌‌‌اند. اصطلاح «قوانین خلق‌‌‌الساعه» که ناشی از تزریق یک‌باره حجم عظیمی قانون و مقرره به اقتصاد است، ناظر به همین وضعیت است. قوانین و مقررات به عنوان تنظیم‌‌‌کننده روابط میان دولت و جامعه نه‌تنها باید ایجادکننده عدالت و توازن باشند، بلکه لازم است افق پیش‌‌‌روی کسب‌وکارها را بگشایند و فعالان اقتصادی را از ابهام دور کنند.

در موضوع نرخ خوراک پتروشیمی‌‌‌ها، نرخ عوارض و همچنین حاشیه سود تولید باید به صورت تشکیلاتی و منظم گزارش‌‌‌های جامعی به مسوولان ارائه شود؛ اهمیت این گزارش‌دهی به این دلیل است که همه مقامات و تصمیم‌گیران اطلاعات دقیقی از تولید ندارند. از جمله آنکه نرخ خوراک پتروشیمی‌‌‌ها در ایران دوبرابر نرخ جهانی است یا انرژی در شرکت‌های دیگر با توجه به نرخ برق نیست و اگر هم باشد بسیار محدود است.

در سال جهش «تولید با مشارکت ملی» در واپسین روزهای سال ۱۴۰۲ در لایحه بودجه ۱۴۰۳ کشور بند «س» تبصره «۶» ماده واحده قانون بودجه لحاظ شده که به موجب آن مجموع معافیت‌‌‌ها به نرخ صفر مالیاتی کاهش نرخ مالیاتی و سایر مشوق‌‌‌های مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی از محل مجموع درآمدهای حاصل‌شده کلیه مؤدیان به‌استثنای برخی معافیت‌‌‌ها برای اشخاص حقوقی تا ۵‌هزار میلیارد ریال و اشخاص حقیقی تا ۵۰۰میلیارد ریال قابل اعمال خواهد شد.

تصویب قانون معافیت مالیاتی برای صندوق‌های درآمد ثابت نشان از هماهنگی و همسو بودن مجلس، وزارت اقتصاد و بازارسرمایه دارد. می‌‌‌توان گفت هماهنگی این سه بخش موجب جهش تولید با مشارکت مردم خواهد شد؛ چرا که عموما متولی تامین مالی در کشور، بازار سرمایه است و ایجاد و توسعه زیرساخت‌‌‌های لازم هم به تامین مالی بلندمدت نیاز دارد.

سال ۱۴۰۳ با ریسک و تنش‌های جنگی و ژئوپلیتیک در زمان بررسی قانون بودجه شروع شد. در خلال این تنش‌ها موضوع مهمی از دید فعالان دور ماند. بند «س» تبصره «۶» قانون بودجه در کمال تعجب در ۲۷ اسفند در دو روز پایانی سال به تصویب رسید و به سازمان متولی ابلاغ شد.

ندا وحیدی: فوتبال را می‌‌‌توان محبوب‌‌‌ترین ورزش دنیا لقب داد که بیشترین میزان تماشاگر از سراسر جهان یا براساس برخی برآوردها بیش از نیمی از جمعیت جهان را شامل می‌شود. محبوبیت باورنکردنی فوتبال در سطح جهانی موجب شده تا این ورزش به میدان رقابت جذاب و بی‌‌‌رحم برای کسب اسپانسری تیم‌‌‌های مشهور بدل شود و برندهای بزرگ و مشهوری مانند نایکی، آدیداس و کوکاکولا در صدر بازار قرار داشته باشند. رقابت جنجالی میان دو شرکت نایکی و آدیداس برای کسب اسپانسری تیم فوتبال آلمان و در نهایت پیروزی شرکت آمریکایی نایکی که به پایان همکاری ۷۰ساله این تیم با برند آلمانی آدیداس منجر شد، ضربه‌ای مهلک بر پیکره این شرکت بود و بسیاری از مردم آلمان را شوکه کرد.

درسی که ماجرای جایگزینی نایکی با آدیداس در تیم ملی فوتبال آلمان به من آموخت، این است که طرفداران فوتبال به لباس‌‌‌ها اهمیت می‌دهند؛ شاید گاهی کمی بیش از حد. تغییر رنگ جزئی صلیب پشت یقه پیراهن تیم انگلیس، از قرمز و سفید به آبی و بنفش خشم و اعتراض جامعه فوتبال‌دوستان این کشور را در پی داشت. اما درست زمانی که کارشناسان، سیاستمداران و عموم مردم در بریتانیا بر سر یک‌اینچ دوخت روی یقه پیراهن انگلیس بحث می‌‌‌کردند، نایکی در حال تدارک یکی از بزرگ‌ترین کودتاهای بازاریابی ورزشی در سال‌های اخیر بود.

فوتبال آلمان با ثبت رکوردی جدید از بحران رکود کووید-۱۹ خارج شد. در فصل ۲۰۲۳-۲۰۲۲، درآمد بوندس‌‌‌لیگا و بوندس‌‌‌لیگا۲ (لیگ سراسری آلمان) برای اولین‌‌‌بار از مرز ۵میلیارد دلار عبور کرد. جمع درآمد ۵.۲۴میلیارد یورویی، ۹‌درصد بیشتر از رکورد قبلی فصل ۲۰۱۹-۲۰۱۸ بود. این در حالی است که بسیاری از باشگاه‌‌‌های فوتبال این کشور، هنوز با آثار منفی ناشی از همه‌گیری کرونا دست‌‌‌به‌‌‌گریبان هستند. دراین‌‌‌بین، طی فصل ۲۰۲۳-۲۰۲۲، رقم و میزان مالیاتی که ۳۶باشگاه پرداختند حدود ۱.۶میلیارد یورو بود و در مجموع طی ۱۰سال گذشته، بوندس‌‌‌لیگا و بوندس‌‌‌لیگا۲ بیش از ۱۲.۶میلیارد یورو مالیات و عوارض پرداخت کرده‌‌‌اند.

صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان، مدیریت حدود ۸۰۰میلیارد دلار از دارایی‌‌‌های کشور را بر عهده دارد و بخش اعظم سهام چهار باشگاه بزرگ از جمله الهلال، الاتحاد، الاهلی و النصر را در اختیار دارد. لیگ حرفه‌‌‌ای عربستان قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ درآمد سالانه خود را چهاربرابر کند و به ۴۸۰میلیون دلار رساند.

طبق بررسی موسسه تحقیقات بازار «استوت انالایتیکا»، ارزش بازار جهانی اسپانسرهای فوتبال در سال ۲۰۲۳ به رقم ۳۹.۳۶میلیارد دلار آمریکا رسید و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۲ با نرخ رشد مرکب سالانه ۴.۴‌درصد در طول دوره پیش‌بینی (۲۰۲۴-۲۰۳۲)، به ارزش بازاری معادل ۵۷.۹۹میلیارد دلار برسد. اگرچه برخی پیش‌بینی‌ها از این رقم هم فرا‌تر می‌رود.محبوبیت باورنکردنی فوتبال در سطح جهانی موجب شده است تا این ورزش به فرصت و فضای جذابی برای اسپانسری بدل شود و برندهای بزرگ و مشهوری مانند نایکی، آدیداس، امارات و کوکاکولا در صدر قرار داشته باشند.

پرهام پهلوان: هوش مصنوعی (AI) به‌عنوان یک فناوری پیشرو هر روز توسعه‌‌‌یافته‌‌‌تر می‌شود. این فناوری افق‌‌‌های مختلفی را پیش‌روی مردم و کشورها قرار داده است و انتظار می‌رود در تعیین سرنوشت انسان‌‌‌ها نقش مهم و استراتژیکی ایفا کند. هوش مصنوعی یکی از فناوری‌های تحول‌آفرین‌ امروزی است. در حالی که کشورهای سراسر جهان در تلاش برای ایجاد برتری تکنولوژیک در زمینه هوش‌مصنوعی هستند، چین به عنوان یکی از دو کشور پیشرو در توسعه جهانی این ابزار، در کنار اصلی‌‌‌ترین رقیب اقتصادی خود، ایالات‌متحده آمریکا، ظاهر شده است.

یکی از وظایف اصلی دولت‌ها در چارچوب حکمرانی، ترویج و تعمیم (تامین نیازها و بصیرت‌سازی) است که دست‌‌‌یابی به علوم و فنون یکی از این موارد است. وظیفه دیگر دولت‌ها در این چارچوب، تنظیم‌گری است که تنظیم مقررات برای بهره‌مندی بیشتر از آثار مثبت گسترش علم و فناوری و کاستن از آثار احتمالی منفی از آن جمله است. بحث فنی این فناوری‌ها نیز مهم است؛ اما مهم‌تر از آن، اثری است که بر عرصه‌های مختلف زندگی افراد می‌گذارد. گسترش علم و فناوری در کل مثبت ارزیابی می‌شود، اما نباید از آثار منفی احتمالی آن غافل شد.

اقتصاد دیجیتال مدت‌‌‌هاست به‌عنوان یکی از شاخه‌‌‌های مهم و کاربردی اقتصاد شناخته می‌شود که دستاورهای بسیار مهمی برای این علم به همراه داشته است. در سال‌های اخیر، هوش‌مصنوعی با قدرت و سرعت بیشتری نسبت به آنچه در ذهن‌‌‌مان بود در حال پیشرفت است. در سال‌های اخیر، بسیاری از افراد نگران از دست دادن شغل خود و جایگزینی نیروی انسانی با هوش مصنوعی بوده‌اند. اما در این شرایط باید دید هوش مصنوعی (AL) تا چه میزان در حوزه‌‌ اقتصاد پیشروی کرده است.

ما شاهد ظهور «یک دست نامرئی خودکار» هستیم؛ جهانی که از طریق یک رژیم بازخورد مرتب شده است، جامعه‌ای مبتنی بر داده که اکنون در شکوفایی کامل بوده و با مهاجرت داده‌های مردم به دنیای دیجیتال شعله‌ور شده است. در دنیای به‌سرعت در حال تکامل ما، نفوذ هوش مصنوعی همچنان در حال رشد است و تقریبا بر هر جنبه‌ای از زندگی ما تاثیر گذاشته است. چهار روند کلیدی فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی همچون شخصی‌‌‌سازی اطلاعات، علم متقاعدسازی، یادگیری ماشین و زبان طبیعی در حال تغییر تعاملات روزانه، فرآیندهای تصمیم‌گیری و حتی درک ما از واقعیت هستند.

پرهام پهلوان: تورم، عبارتی است که نه‌تنها از ادبیات اقتصاد و جامعه ایران دور نمی‌شود، بلکه هر روز کورتر از گره‌‌‌های قبلی می‌‌‌شود و در حالت بدبینانه اقتصاد ایران را وارد دور و تسلسل قیمتی تلخی کرده است. تورم و انتظارات تورمی، توانایی پیش‌بینی‌پذیری را از بنگاه‌‌‌ها و کسب‌وکارها گرفته و بر بی‌‌‌ثباتی فضای اقتصاد کشور افزوده است. در شرایطی که اکثر کارشناسان اقتصادی به این باور رسیده‌‌‌اند که دستیابی به یک راه‌حل داخلی اقتصادی برای پایان دادن به تورم غیر‌ممکن است و تا زمانی که ارتباط سیاسی کشور با دنیا بهبود پیدا نکند، نمی‌‌‌توان امید چندانی به بهبود اوضاع اقتصادی داشت، با به‌هم ریختن منطقه و درگیری و تنش در خاورمیانه امیدها به بهبود روابط دیپلماتیک کم‌‌‌رنگ‌‌‌تر نیز شده است. از طرف دیگر اقتصاددانان انتظار دارند که بانک‌مرکزی با افزایش نرخ بهره، ‌‌‌ تعادل عرضه و تقاضا را به بازار پول برگرداند و از این راه با تورم مقابله کند. این در حالی است که در سال‌های گذشته، نرخ تورم از نرخ بهره اسمی بیشتر بوده و ارزش پول مردم، با محاسبه با نرخ بهره واقعی، در نزد بانک‌ها کاهش یافته است. «باشگاه اقتصاددانان» سعی کرده است با استفاده از نظرات کارشناسان اقتصاد کلان، به گذشته و راه‌‌‌های پیش‌رو برای مقابله با تورم فزاینده بپردازد.